Hormonalna Terapia Zastępcza (HTZ) jest najefektywniejszą metodą leczenia objawów pomenopauzalnych. Zaliczamy do nich m.in. uderzenia gorąca (tzw. wazy występujące w ciągu dnia), nocne poty i ogólny spadek libido. Są to jedne z najbardziej charakterystycznych objawów, chociaż nie jedyne. Więcej o objawach i podejrzeniu menopauzy można przeczytać w artykule pt.: Czy przechodzę już menopauzę? Czy HTZ jest dla mnie i kiedy powinnam zacząć leczenie? Tutaj odpowiemy sobie na pytanie, jaki skład ma HTZ oraz jaki typ jest najbezpieczniejszy. Najbezpieczniejszy HTZ – czy w ogóle istnieje?
Autor: Lek. med. Sylwia Jankowska
Przeciwskazania do stosowania HTZ
Jak każda terapia hormonalna, również HTZ ma swoje przeciwskazania. Generalnie hormonalnej terapii zastępczej (HTZ) nie należy stosować u kobiet, u których stwierdzono:
- raka piersi
- raka błony śluzowej macicy
- występowania krwawień z dróg rodnych o niewyjaśnionej przyczynie.
Są to nowotwory estrogenozależne, dlatego wprowadzenie terapii uzupełniającej niedobory estrogenów, jest bezwzględnie przeciwskazane medycznie. Do rodzajów takiej terapii należy także HTZ, której składnikiem są właśnie estrogeny. Dlatego też w takich sytuacjach, nawet najbezpieczniejszy HTZ nie będzie wskazany.
W przypadku raka piersi występującego w najbliższej rodzinie, zwłaszcza w młodym wieku (przed 45 rokiem życia), wskazana jest przede wszystkim konsultacja w poradni genetycznej, celem oceny w kierunku mutacji genów BRCA1 i BRCA2. Obecność mutacji tych genów jest również bezwzględnym przeciwwskazaniem do stosowania każdej formy hormonów. Nie tylko w przypadku najbezpieczniejszego HTZ, ale również antykoncepcji hormonalnej, która również w niewielkim stopniu może być przyczyną raka piersi u młodych kobiet. Dotyczy to głównie kobiet ze wspomnianej grupy ryzyka.
Który typ HTZ jest najbezpieczniejszy ? Czy skład leku ma znaczenie?
Najnowsze badania potwierdziły, że HTZ nie niesie statystycznie zwiększonego ryzyka raka piersi, więc jest bezpieczny. Dodatkowo, wiemy dziś, że terapia wyłącznie estrogenami, stosowana u kobiet, które przeszły zabieg chirurgicznego usunięcia macicy, może nawet zmniejszyć to ryzyko w porównaniu do kobiet, które nigdy nie stosowały HTZ (1). Więcej o innych czynnika ryzyka raka piersi przeczytasz w artykule pt.: Hormonalna terapia zastępcza a ryzyko raka piersi. W takim razie jaki rodzaj HTZ jest najbezpieczniejszy?
Wiemy, że stosowanie wyłącznie estrogenów nie niesie statystycznie zwiększonego ryzyka raka piersi, a co z progesteronowym komponentem? Czy najbezpieczniejszy HTZ powinien go zawierać? Odpowiedź na to pytanie można znaleźć w artykule Lancet z sierpnia 2019 (2). Okazało się, że naturalny progesteron przyjmowany w postaci doustnej lub przezskórnej (ang. micronised progesterone lub dydrogesterone) jest dziś uważany za najbezpieczniejszy, jeśli chodzi o ryzyko występowania raka piersi. Ten typ progesteronu występuje w niektórych preparatach HTZ przyjmowanych doustnie lub przezskórnie w sposób ciągły, u kobiet po menopauzie. Są też odpowiedniki podobne składem, dla kobiet młodszych, które jeszcze nie przestały miesiączkować; jak ma to miejsce w przypadku HTZ sekwencyjnej. (Wiecej o typach HTZ przeczytaj na stronie: www.KlinikadlaKobiet.pl w zakładce Moje Zdrowie).
Pamiętajmy jednak, że inne czynniki wspomniane w moim artykule pt. Hormonalna terapia zastępcza a ryzyko raka piersi. są również niezwykle ważne i być może nawet ważniejsze niż sam skład HTZ w przypadku zapobiegania ryzyka raka piersi.
Warto pamiętać o zdrowym trybie życia, ale również profilaktyce. Pamiętaj o poddawaniu się badaniom mammograficznym lub USG piersi przynajmniej raz na 2 lata, oraz o samobadaniu piersi.
Przypisy:
2.Type and timing of menopausal hormone therapy and breast cancer risk: individual participant meta-analysis of the worldwide epidemiological evidence.
Collaborative Group on Hormonal Factors in Breast Cancer.
Lancet 2019; 394: 1159–68